“İnsanlığın Bittiği An...”
Muş’un Kürtçe adı Vartinis, Türkçe adı Altınova olan beldesi kırsalında Hasköy Jandarma Komutanlığı, 2 Ekim 1993 günü bir operasyon başlatır. PKK’lılar ile çatışma çıkar, bir PKK’lı ve bir astsubay yaşamını yitirir. Görgü tanıklarının iddiasına göre, çatışma sonrası beldeye gelen bir grup asker, belediye binasını kurşunlar ve “Gece gelip beldeyi yakacağız” tehditinde bulunur.
İlk önce Ardong (Konakdüz) Köyü’ne gelen bir grup asker PKK’ya yardım ve yataklıkla itham ettikleri korucu olmayanların ev, ahır ve ot yığınlarını ateşe verir. Ardından Vartinis Köyü’ne geçerler. Burada da bir çok yer ateşe verilir. Bu evlerden biri Nasır Öğüt’e aittir. Öğüt ailesi dışarı çıkamaz ve Nasır Öğüt ile hamile eşi dahil 7 çocukları yanarak can verir.
Nasır Öğüt’ün hayatta kalan tek çocuğu Aysel Öğüt, o gece yaşananları pencereden izlediğini belirterek şunları anlatıyor: “Ev tutuşunca ailemin oradan çıkarıldığını düşünmüştüm. Dışarı çıkmak istedik, bırakmadılar. Ancak sabah öğrendim ki; bütün ailemi diri diri yakmışlar.”
Bir diğer tanık Halil Sayılgan da benzer şeyleri anlatıyor: “Gece yarısı silah sesleri ile uyandık. Tutuşulan her yer ateşe verildi. Traktörler, ot yığınları, tezek yığınları, evler, ahırlar ve hayvanlar cayır cayır yanıyordu. Bütün hayvanları tarıyorlardı. Hiç kimse korkudan yanma pahasına bile olsa evinden çıkamıyordu. Nasır’ın evi ateşe verildi. Korkudan kimse yardıma gidemedi. Çıkanı vuruyorlardı.”
O geceyi “İnsanlığın bittiği an” diye tarif eden İsa Öğüt ise, korku dolu anları şu sözlerle dile getiriyor: “Gece askerler köye girdi. Biz en fazla ev baskını olur ve ismi olanlar gözaltına alınır diye düşündük. İnsanların cayır cayır yakılacağını hangi insane düşünebilirdi ki. Belde tümden ateşe verildi. Nasır Öğüt ve İbrahim Sayılgan’ın evleri ateşe verildi. İbrahim’in evi iki kapılı olduğu için o çocuklarıyla arka kapıdan kaçarak abisinin evine sığındı. Ancak Nasır’ın evi merkezdeydi, etrafı sarılmıştı. Çıkmasına izin vermediler. Çocuklarıyla birlikte yaktılar. Ahırı da eviyle bitişikti. Ahırda olan bütün hayvanları yanarak kül oldu.”
Olay gecesinin sabahında görgü tanıklarının ifadelerine göre, askerler vatandaşları belediye binası önünde toplar ve “PKK’ye yardım ettikleri” gerekçesiyle Nizamettin Duygu, Zeki Öğünç, Cezayir Güzelsöz, Hüseyin Uğurlu, Bedih Öğünç, Mehmet Nasır Taş, Hassaddin Duygu, Hakim Öğünç ve Muhlis Mutlu’yu gözaltına alır.
Hasköy Jandarma Komando Bölük Komutanı tarafından hazırlanan tutanakta ise olayın PKK tarafından yapıldığı iddia edilerek, PKK’nın askerlerin beldeye girişini engellemek amacıyla beldeyi ateşe verdiği ileri sürülür. Vartinis’te insanlığın bittiği tarih: 3 Ekim 1993
Mahir Vedat / Facebook