Tarih ile ilgili makaleler
Glasnost Ve Perestroyka: Bir “Umut Sratejisi”nden “Patlayıcı Karışım”a:
Yukarda değindiğimiz gelişmeler, başta umut yaratan ve mantıksal bir bütünlük arz eden Glasnost ve Perestroyka politikalarını, başlangıçta hedeflenen sonuçlardan tamı tamına zıt sonuçlara yöneltti. Önce bu politikaların ilk gerekçelerini hatırlayalım: devamı
Oluşmuş Farklı AjandalarYukarda tespit edilen son derece doğru ve haklı hedefleri “kim gerçekleştirecek” sorusuna cevap ararken, ülkedeki belli başlı siyasi – ekonomik kesimleri ve oyuncuları teşhis etmek gerekir: devamı
Yazımızın bu giriş kısmını, değerli okuyucularımızın ciddi ve rasyonel bir tahlil olarak değil, bir tür “entelektüel eğlencelik”, “hoş bir fikir jimnastiği” olarak okumalarını rica ediyoruz. Böyle bir bölüme niye gerek görüldüğü, bölümün sonunda açıklanacaktır. devamı
Yukarda, işyeri seviyesinde direkt üretici unsur olan işçilerin görüş ve eleştirilerine kulak tıkanmasının ve merkezi yönetimin alt birimleri sadece kendilerine ulaşan “güzelleştirilmiş raporlar”la yönetmesi sonucunda, 1970’lerde sanayide (mamul malların kalitesizliğinin yanı sıra) sanayi altyapısının da eskidiği ve yenilenmesi gerektiği ortaya çıktı. devamı
Üçüncü Bölüm: Ekonomide Büyüyen Çarpıklıklar 1980’lerinden başından itibaren, sosyalist ülkelerde “ekonomide bazı şeylerin iyi gitmediğine” dair ifade ve iddialar, sadece ülke dışında ve muhaliflerde değil, yönetici çevrelerde de dillendirilmeye başlandı. Çöküşten sonra, burjuva bakış açısıyla geliştirilen yaklaşımlar, devamı
Lenin’den sonraki birçok Marksist düşünür, egemen sınıfın (burjuvazinin) kendi iktidarını sadece baskı ve şiddet yoluyla değil, aynı zamanda kitleleri ideolojik olarak kontrol ederek, yani yaşanılan düzenin yegâne doğru sistem olduğuna ikna ederek, bir tür kolektif “rıza” üreterek hakimiyetlerini sürdürdüklerini belirttiler. Başta değerli İtalyan komünist düşünür Gramsci “hegemonya” kavramını geliştirerek bu olguya dikkat çekti. 1970’lerde Fransız KP üyesi ve Marksist filozof L. Althusser bu kavramı derinleştirerek “Devletin İdeolojik Aygıtları” yaklaşımıyla bu hegemonyanın hangi mekanizmalar ile üretildiğini ortaya koymaya çalıştı. devamı
1960’ların başına varıldığında SSCB’deki durumun ana hatları şunlardır:
Parti, devletten ayrılmak bir yana onunla sımsıkı bütünleşti ve gerek devlette, gerekse toplumdaki tüm organizasyonların (Sovyetler, hükümet, ordu, istihbarat, kitle örgütleri…) üstünde ve onlar üzerinde mutlak belirleyici otorite sahibi bir güç olarak kendini konumlandırdı. devamı
20. Kongre’nin Siyasal Özü: Bürokrasi Ellerini Stalin’e Siliyor Ve Özgürlüğünü İlan EdiyorSBKP 20. Kongresi’nde Kruşçev’in ünlü “kişilik putlaştırmasını” eleştirdiği ve Stalin’in “suçlarını” ifşa ettiği ünlü raporu yeterince bilinmektedir. G.Furr, hem bu rapordaki iddiaları eleştirmiş, hem de bu raporun kollektif bir iradeden çok biraz da Kruşçev’in oldu bittisiyle hazırlandığını ortaya koymuştur. devamı
5) Yeni bir düzenlemenin (ya da tasfiyenin) ayak sesleri:
Stalin, temel mantığına yukarda değindiğimiz Parti içi düzenlemeleri adım adım hayata geçirirken, artık adı “Prezidyum” olan Politbüro’yu genişletmiş, 9 üyeden 25 üyeye çıkarmış, oldukça genç kadroları (örneğin o yılda 46 yaşında olan (nispeten) genç Leonid Brejnev’i) yeni oluşan Prezidyum’a dahil etmiştir. devamı
Savaş Sonrası SSCB’de Alternatif Reform Planları:
Savaş sonrası Sovyet toplumunda bir değişim ve reform beklentisi olduğunu tespit etmek durumundayız. Bu son derece doğaldır, zira ülke hem savaşta bütünüyle (tüm halklar ve tüm kuşaklar) büyük bir bedel ödemiş, savaşın, yani “silahlı siyasetin” aktif unsuru haline gelmiş, savaş sonunda elde edilen zaferle de dünya çapında bir siyasi-askeri süper güç haline gelmiştir. devamı