Tarih ve Teori

Tarih ile ilgili makaleler

Bugün Çin Halk Cumhuriyeti’ni nasıl görüyorum?

 

Çin Halk Cumhuriyeti Komünist Partisi'nin KongresindenÇin Halk Cumhuriyeti’nde toplumsal düzenin niteliği konusu ülkemizde de sınıf güçleri arasında tartışılan önemli konulardan biridir. Kimileri ÇHC’ni Sosyalist olarak nitelerken kimileri Kapitalist hatta Emperyalist olarak nitelendirmektedirler. Okuyacağınız yazının bu tartışmaya katkı sağlayacağını umuyoruz. devamı


Gorbaçov Ve Çöküşün Anatomisi - Dördüncü Bölüm: SSCB Ve Doğu Avrupa’da Sosyalizmin Sonu

Yelzin, Nazarbayev ve Kravçuk

Bir “Tien An Men” Çözümü Mümkün Müydü?

O yıllarda gelişmeleri giderek kaygıyla izleyen tüm dünya komünistlerinin özlemle bekler hale geldiği “karşı devrimcilere karşı demir yumruk”un Gorbaçov eliyle engellenmesi örnekleri, bugün birçok sosyalist tarafından “sosyalizmi korumak için kaçırılan son fırsatlar” olarak algılanmakta ve içini burkmaktadır. devamı


Gorbaçov Ve Çöküşün Anatomisi - Üçüncü Bölüm: Sürecin Tersine Dönüşü Ve Doğu Avrupa

Bush ve Gorbaçov

Glasnost Ve Perestroyka: Bir “Umut Sratejisi”nden “Patlayıcı Karışım”a:

Yukarda değindiğimiz gelişmeler, başta umut yaratan ve mantıksal bir bütünlük arz eden Glasnost ve Perestroyka politikalarını, başlangıçta hedeflenen sonuçlardan tamı tamına zıt sonuçlara yöneltti. Önce bu politikaların ilk gerekçelerini hatırlayalım: devamı



Gorbaçov ve Çöküşün Anatomisi

Mihail Gorbaçov ve Yuri Andropov

Birinci Bölüm: Andropov Dönemi ve Gorbaçov’un İlk Yılları

Giriş: Biraz Fantezi - Osmanlı İmparatorluğu ve Sovyetler Birliği

Yazımızın bu giriş kısmını, değerli okuyucularımızın ciddi ve rasyonel bir tahlil olarak değil, bir tür “entelektüel eğlencelik”, “hoş bir fikir jimnastiği” olarak okumalarını rica ediyoruz. Böyle bir bölüme niye gerek görüldüğü, bölümün sonunda açıklanacaktır.           devamı


Gorbaçov Öncesi Sosyalist Sistem (1960-1982) Parlayan Yüz, Çürüyen Gövde Brejnev Dönemi

SBKP Genel Sekreteri L. Brejnev ve Başbakan Aleksiy Kosigin

Dördüncü Bölüm:Borç Batağı Ve Kaçırılan Bilişim Devrimi

Eskiyen Sanayi Altyapısı Ve Sosyalist Ülkelerin İçine Düştüğü Borç Batağı

Yukarda, işyeri seviyesinde direkt üretici unsur olan işçilerin görüş ve eleştirilerine kulak tıkanmasının ve merkezi yönetimin alt birimleri sadece kendilerine ulaşan “güzelleştirilmiş raporlar”la yönetmesi sonucunda, 1970’lerde sanayide (mamul malların kalitesizliğinin yanı sıra) sanayi altyapısının da eskidiği ve yenilenmesi gerektiği ortaya çıktı. devamı


Gorbaçov Öncesi Sosyalist Sistem (1960-1982) Parlayan Yüz, Çürüyen Gövde Brejnev Dönemi

SSCB ArmasıÜçüncü Bölüm: Ekonomide Büyüyen Çarpıklıklar                   

Ekonomi: Çöküşün Tetikleyicisi

1980’lerinden başından itibaren, sosyalist ülkelerde “ekonomide bazı şeylerin iyi gitmediğine” dair ifade ve iddialar, sadece ülke dışında ve muhaliflerde değil, yönetici çevrelerde de dillendirilmeye başlandı.  Çöküşten sonra, burjuva bakış açısıyla geliştirilen yaklaşımlar, devamı


Gorbaçov Öncesi Sosyalist Sistem (1960-1982) Parlayan Yüz, Çürüyen Gövde Brejnev Dönemi

Brejnev dönemi “madalya enflasyonuna” tanık oldu. Brejnev’e toplam 200 madalya verildi.

İkinci Bölüm: İdeolojik Hegemonyanın Yitirilmesi

İdeoloji: Sosyalizm Döneminde İdeolojik Hegemonyanın Hayati Önemi

Lenin’den sonraki birçok Marksist düşünür, egemen sınıfın (burjuvazinin) kendi iktidarını sadece baskı ve şiddet yoluyla değil, aynı zamanda kitleleri ideolojik olarak kontrol ederek, yani yaşanılan düzenin yegâne doğru sistem olduğuna ikna ederek, bir tür kolektif “rıza” üreterek hakimiyetlerini sürdürdüklerini belirttiler. Başta değerli İtalyan komünist düşünür Gramsci “hegemonya” kavramını geliştirerek bu olguya dikkat çekti. 1970’lerde Fransız KP üyesi ve Marksist filozof L. Althusser bu kavramı derinleştirerek “Devletin İdeolojik Aygıtları” yaklaşımıyla bu hegemonyanın hangi mekanizmalar ile üretildiğini ortaya koymaya çalıştı. devamı


Gorbaçov Öncesi Sosyalist Sistem (1960-1982) Parlayan Yüz, Çürüyen Gövde Brejnev Dönemi

Brejnev ve Jimmy Carter SALT II Antlaşmasını imzalarken, 18 Haziran 1979, Viyana

Birinci Bölüm: Siyasal Yapıda Çarpıklaşma

Çöküşe Doğru Adım Adım: Kemikleşmiş Bürokrasinin Değişime Gösterdiği Direnç Ve Kruşçev’in Görevden Alınması

1960’ların başına varıldığında SSCB’deki durumun ana hatları şunlardır:

  • Parti, devletten ayrılmak bir yana onunla sımsıkı bütünleşti ve gerek devlette, gerekse toplumdaki tüm organizasyonların (Sovyetler, hükümet, ordu, istihbarat, kitle örgütleri…) üstünde ve onlar üzerinde mutlak belirleyici otorite sahibi bir güç olarak kendini konumlandırdı. devamı


Stalin Sonrası Döneme Geçiş: Çöküşün Kodları (5)

SSCB Arması20. Kongre’nin Siyasal Özü: Bürokrasi Ellerini Stalin’e Siliyor Ve Özgürlüğünü İlan Ediyor

SBKP 20. Kongresi’nde Kruşçev’in ünlü “kişilik putlaştırmasını” eleştirdiği ve Stalin’in “suçlarını” ifşa ettiği ünlü raporu yeterince bilinmektedir. G.Furr, hem bu rapordaki iddiaları eleştirmiş, hem de bu raporun kollektif bir iradeden çok biraz da Kruşçev’in oldu bittisiyle  hazırlandığını ortaya koymuştur. devamı